مساجد تاریخی یزد شهره در معماری و تزئینات

خبرگزاری مهر، گروه استان‌ها – سمیه گلابگیریان*: ساختن مسجد یکی از سنت‌های دیرینه واقفان بزرگ یزدی است و این سنت سبب شده در هر کوی و بزرن مساجد زیادی از واقفان مختلف با نام‌های متفاوت با نام واقف یا محله باقی بماند. نشانی قدیمی از این سنت دیرینه، مسجد جامع فهرج تنها مسجد به جا مانده از قرن اول هجری در ایران است.

بیشتر بخوانید: اخباری که در وبسایت منتشر نمی‌شوند!

با توجه به شواهد تاریخی این مسجد پس از فتح یزد به دست سپاهیان اسلام بنا شد اما هیچ سندی معتبری مبنی بر این حرف در دسترس نیست.

مسجد جامع فهرج به دست سپاهیان اسلام پس از فتح این شهر ساخته شده است. این مسجد یکی از عمارت‌های مقدس و ارزشمند ایران است و برخی از باستان شناسان، قدمت آن را ۱۴۰۰ سال پیش می‌دانند، یکی از بناهای تاریخی ایران و در واقع قدیمی ترین مسجد ایران است که هنوز هم حیات در آن جریان دارد.

جالب است بدانید که فهرج تنها مسجد در جهان است که تاکنون هیچ تغییری در آن داده نشده البته حال و روز چندان خوبی ندارد و نیاز به رسیدگی و اعتبارات بیشتری دارد اما با حمایت اهالی و هیأت امنا هنوز سرپا نگه داشته شده است.

اما از اولین‌ها که بگذریم، شکوه مساجد قدیمی و کاشی کاری‌های سنتی آنها و ایجاد شاخصه‌هایی چون بلندترین مناره‌های جهان در بین مساجد یزد به چشم می‌آید. مسجد جامع یزد؛ با این شاخصه‌ها معروف‌ترین مسجد یزد واقع در بافت تاریخی و در خیابانی به همین نام است. این بنا با ارزش‌ترین میراث تاریخی، هنری و گنجینه‌ای از معماری اسلامی در این خطه است. بانی ساختمان اصلی مسجد را گرشاسب آل بویه در قرن ششم می‌دانند، ولی مسجد کنونی مربوط به آل مظفر و تیموریان قرن هشتم و نهم است.

این بنا مجموعه‌ای از درخشندگی کاشی‌ها و بلندی مناره‌ها به ارتفاع ‎ ۴۸ متر، زیبایی گچبری، خوابیدگی گنبد و شبستان زمستانی وسیع که هر یک عنصر و عاملی از بزرگی، زیبایی و هنرمندی این اثر را به نمایش می‌گذارد.

همه مساجد مهم یزد در بافت تاریخی واقع شده اما در شهرهای دیگر استان هم مساجد نامی وجود دارد. یکی دیگر از مساجد بافت تاریخی یزد مسجد امیر چقماق است، مسجدی که در عین بی آلایشی از کاشی کاری در گنبد، زیبایی خاصی به مجموعه امیرچقماق و این حسینیه بخشیده و همواره محل مورد توجه یزدی‌ها برای برگزاری مراسم نماز جماعت است.

این مسجد در سال ‎ ۸۴۱ ساخته شده است. مسجد یاد شده به دست امیر جلال الدین چقماق از سرداران شاهرخ تیموری، حاکم یزد با همکاری همسرش فاطمه خاتون ساخته شده است.

این مسجد از نظر مرتبه و زیبایی بعد از مسجد جامع کبیر یزد قرار دارد و آن را به نام مسجد جامع نو نیز خوانده‌اند.

مسجد ملأ اسماعیل یکی از مساجد مهم شهر یزد و یکی از پایگاه‌های سیاسی استان به شمار می‌رود که محل بمب گذاری و شهادت شهید آیت الله محمدصدوقی است که سردمدار حرکت‌های سیاسی استان در دوران انقلاب و مشارکت یزدی‌ها در دوران دفاع مقدس بودند.

این مسجد در خیابانی به همین نام در انشعابی از خیابان قیام یزد واقع شده و دارای معماری خاص اسلامی است، مسجد ملأ اسماعیل محل برپایی نماز جمعه شهر یزد است. این بنای مذهبی دیدنی توسط آخوند ملأ اسماعیل عقدایی از علمای مشهور قرن ‎ ۱۳ هجری ساخته شده است.

همه ساله آئین‌های عزاداری سیدالشهدا (ع) با شکوه خاصی در این مکان برپا می‌شود که چند سالی است به دلیل شیوع کرونا، شاهد برگزاری این مراسم باشکوه از تجمع هیأت‌های مذهبی در این مکان مقدس نیستیم.

مساجد جامع همه شهرهای استان از جمله اردکان، میبد، بفروئیه و … از شاخص‌های معماری و مساجد مهم استان به شمار می‌روند و در فهرست آثار ملی به ثبت رسیده‌اند اما یکی از مساجد جالب برای بسیاری از گردشگران که همواره با ورود به یزد از آن سراغ می‌گیرند، مسجد ریگ در شهرستان اشکذر است که سالهای نه چندان دور از دل خاک بیرون آمده است.

این مسجد یکی از آثار قرن هشتم هجری است و در چندین سال قبل بر اثر اتفاقات ایجاد شده از زیر ریگزارهای موجود در شهر رضوانشهر یا مجومرد است از زیر خاک بیرون کشیده شده ولی همچنان در اطراف آن ریگزارهای فراوانی است.

در این راستا آنچه مورخان و تاریخ نگاران را به خود جذب می‌کند، وجود علائم شیعی در بخش‌های مختلف این بنا است که پیش از حکومت شیعی وجود داشته و قدمت زیادی دارد.

مسجدسازی همچنان یکی از سنت‌های دیرینه در یزد است که در بسیاری از محله‌های شهر رواج دارد و پایگاه‌های فرهنگی و اجتماعی مهمی در دل محلات به شمار می‌رود.

*فعال رسانه و راهنمای گردشگری

کد خبر 5447480

منبع: مهر

کلیدواژه: یزد میراث فرهنگی یزد مسجد جامع يزد بوشهر ویروس کرونا کرمانشاه آمار کرونا خطبه های نماز جمعه اردوهای راهیان نور سفر استانی حوادث چهارشنبه سوری نوروز شیوع کرونا عکس استانها گرگان نوروز 1401 جهاد تبیین ساخته شده مسجد جامع

درخواست حذف خبر:

«خبربان» یک خبرخوان هوشمند و خودکار است و این خبر را به‌طور اتوماتیک از وبسایت www.mehrnews.com دریافت کرده‌است، لذا منبع این خبر، وبسایت «مهر» بوده و سایت «خبربان» مسئولیتی در قبال محتوای آن ندارد. چنانچه درخواست حذف این خبر را دارید، کد ۳۴۵۹۵۱۸۸ را به همراه موضوع به شماره ۱۰۰۰۱۵۷۰ پیامک فرمایید. لطفاً در صورتی‌که در مورد این خبر، نظر یا سئوالی دارید، با منبع خبر (اینجا) ارتباط برقرار نمایید.

با استناد به ماده ۷۴ قانون تجارت الکترونیک مصوب ۱۳۸۲/۱۰/۱۷ مجلس شورای اسلامی و با عنایت به اینکه سایت «خبربان» مصداق بستر مبادلات الکترونیکی متنی، صوتی و تصویر است، مسئولیت نقض حقوق تصریح شده مولفان در قانون فوق از قبیل تکثیر، اجرا و توزیع و یا هر گونه محتوی خلاف قوانین کشور ایران بر عهده منبع خبر و کاربران است.

خبر بعدی:

جامعه ما با شبیخون فرهنگی دشمن روبروست/پاسدار و نگهبان مساجد، علما و طلاب هستند

به گزارش خبرنگار حوزه استان های خبرگزاری تقریب، ماموستا ملاقادر قادری امروز در مراسم افتتاح مسجد روستای «مزیدی» شهرستان پاوه در سخنانی اظهار داشت: خدمت تمامی حاضرین در این مسجد زیبا عرض خیرمقدم دارم و بسیار خوشحالم که امروز خانه‌ای دیگر از بیوت پروردگار را افتتاح نمودیم.
 
امام جمعه شهرستان پاوه گفت: امروز ما مهمان خداوند متعال هستیم ولی بانی مراسم مردم عزیز روستای مزیدی هستند. به آنها تبریک می‌گوییم که خانه‌ای به این زیبایی برای قیامت خود ساخته‌اند خداوند از آنان قبول فرماید.
 
وی ادامه داد: آفرین بر مردم باغیرت مزیدی که با جمعیت کم و همت زیاد این بنای محکم را ساخته‌اند و تشکر و سپاس از تمامی خیرینی که با این عزیزان همراهی کرده و این خانۀ مبارک الهی را ساخته‌اند.
 
ماموستا قادری در بخش دیگری از سخنان خود عنوان کرد: خداوند متعال در آیۀ ۱۶۴ سوره مبارکه آل‌عمران می‌فرماید: «لَقَدْ مَنَّ اللّهُ عَلَى الْمُؤمِنِينَ إِذْ بَعَثَ فِيهِمْ رَسُولًا مِّنْ أَنفُسِهِمْ يَتْلُو عَلَيْهِمْ آيَاتِهِ وَيُزَكِّيهِمْ وَيُعَلِّمُهُمُ الْكِتَابَ وَالْحِكْمَةَ وَ إِن كَانُواْ مِن قَبْلُ لَفِي ضَلالٍ مُّبِينٍ» من بر شما منت می‌گذارم به خاطر اینکه رسولی دلسوز، پیامبری مدیر و پیام‌رسانی شجاع برایتان فرستاده‌ام تا شمارا تعلیم داده و تزکیه و تربیت نموده و چگونه زیستن را به شما بیاموزد و شمارا از گمراهی و ضلالت برهاند.
 
امام جمعه شهرستان پاوه گفت: در یک جمله بعثت رسول‌الله (ص) بهترین نعمتی است که خداوند به ما هدیه کرده است. علت مهم بودن بعثت به این دلیل است چون دنیا قبل از بعثت مملو از جهل و خرافات و تجاوز به حقوق بشر بود. مثلاً در سعودی دختران زنده‌به‌گور می‌شدند و در ایران با محارم ازدواج می‌شد و در روم دولت متمدن آن عصر، به حقوق حیوانات بیشتر از حقوق انسان‌ها توجه می‌کردند و در شبه‌جزیرۀ عربستان قبل از بعثت تنها ۴ نفر باسواد زندگی می‌کردند، بعثت در کلیۀ ابعاد زندگی افراد جامعه تغییر ایجاد کرد لذا باید قدردان این نعمت و شاکر پروردگار باشیم.
 
ماموستا قادری عنوان داشت: عرض کردم بعثت رسول‌الله (ص) در شبه‌جزیرۀ عربستان در همۀ شئون زندگی مردم سبب تغییرات شد و در مدرسۀ رسول‌الله (ص) در مدینۀ منوره کسانی فارغ‌التحصیل شدند که اسلام را به اسپانیا و جنوب چین و روم و استانبول رساندند و در اکثر دنیای معمورۀ آن زمان ندای لا اله الا الله و محمد رسول‌الله و الله‌اکبر طنین‌انداز شد.
 
وی افزود: خداوند متعال در مقابل این جهد و جهاد و ایثار حضرت خاتم به امتش و به اهل لا اله الا الله و محمد رسول‌الله (ص) می‌فرماید: من و فرشتگانم به این شخص والامقام درود می‌فرستیم «إِنَّ اللَّهَ وَمَلَائِكَتَهُ يُصَلُّونَ عَلَى النَّبِيِّ» پس شما هم از او تجلیل کنید «يَا أَيُّهَا الَّذِينَ آمَنُوا صَلُّوا عَلَيْهِ وَسَلِّمُوا تَسْلِيمًا».
 
 امام جمعه شهرستان پاوه گفت: اولین کار پیامبر بزرگوار ما (ص) بعد از هجرت احداث مسجد بود و به ‌محض ورود به مدینۀ منوره اول مسجد قبا را بنا کرد و سپس مسجدی به نام مسجد جمعه و آنگاه مسجدالنبی را ساخت که این مکان مبارک بعد از مسجدالحرام و مسجدالأقصی سومین مسجد مسلمانان شد که از همان روز تأسیس تا امروز که ۱۴۴۵ سال از آن گذشته است، مایۀ خیر و رونق دین و پایگاه معنویت شده است.
 
ماموستا قادری تصریح کرد: پیامبر بزرگوار اسلام (ص) می‌فرمایند: «مَنْ بَنا لله مَسْجِداً بَنی اللهُ له بیتاً في الجَنَّةِ» هر کس در دنیا مسجدی بنا کند، خداوند در قیامت برای او در بهشت منزلی را آماده می‌کند و این مسجد بنا به این توصیۀ رسول‌الله (ص) بعد از ۱۶ قرن به امید این کلمۀ زیبای حضرت خاتم (ص) ساخته شده است.
 
وی در بخش دیگری از سخنان خود به جایگاه مسجد در اسلام اشاره کرد و اظهار داشت: سلف ما در تعریف جایگاه مسجد فرموده‌اند: «المسجد دارالسلام، دارالعبادة، دار المشورة، دار المصحف و دارالجهاد» و باز فرموده‌اند: «حصون المؤمن ثلاثة المسجد و ذکر الله و قراءة القرآن» آنچه انسان مؤمن را حفظ می‌کند، سه چیز است، مسجد، ذکر خدا و قرائت قرآن کریم.
 
امام جمعه شهرستان پاوه گفت: در آیین ما مساجد سنگرند و تضعیف مساجد تضعیف دین و مسلمین و آرزوی کفر و کافران است. در موضوع خواست دشمن که نیت آن‌ها تضعیف مسجد و صفوف مسلمین است، چند مثال را ذکر کرده‌اند که به خاطر اینکه بحث طولانی نشود نیازی به ذکر آنها ندیدم.
 
وی در ادامه سخنان خود بیان داشت: جمعیت شهرستان پاوه ۶۵ هزار نفر است و ما در شهرستان ۱۰۳ مسجد و ۴ تکیه و خانقاه داریم که کار آنها هم مانند کار مسجد است پس در حقیقت ۱۰۷ مسجد داریم یعنی تقریباً برای هر ۶۰۷ نفر یک مسجد داریم که ۵۰ درصد آنها در عصر جمهوری اسلامی ساخته شده‌اند و تمامی مساجد قبل از انقلاب را منهای یک مسجد در پاوه در زمان جمهوری اسلامی تجدید بنا کرده‌ایم. فالحمدلله رب‌العالمین
 
امام جمعه شهرستان پاوه گفت: همچنان که حضار محترم می‌دانند، سرباز و پاسدار و نگهبان این مساجد، علما و طلاب هستند و متأسفانه امروز برای حفاظت از این بیوت الرحمان در شهرستان پاوه ۱۰ طلبه خودی نداریم. دلیل این وضع نابسامان ما روحانیون هستیم که وحدت نداریم، مرکزیت و تشکیلاتی نداریم و بزرگی را از بین خود قبول نداریم و به همین دلایل معتمدین محل در اثر اختلاف ما توجهی به طلبه‌ها ندارند.
 
ماموستا قادری ادامه داد: اضافه بر این امروزه صفوف جمعه و جماعت ما کم رونق‌اند و حریم‌ها محترم شمرده نمی‌شوند و جامعۀ ما با هجمه و شبیخون فرهنگی دشمن روبروست. این درد ماست که عرض کردم لذا نیاز به تجدیدنظر داریم و اگر تجدیدنظر نکنیم مغلوب دشمنان می‌شویم. البته خداوند از دین خود دفاع خواهد کرد ولی در قیامت ما باید جوابگو باشیم.
 
وی در پایان سخنان خود خاطرنشان کرد: در خاتمه از تمامی خیرین و زحمت کشان، اهالی محترم مزیدی در روستا و خارج از روستا که زحمت کشیده‌اند، تشکر و قبول زحمات آنها را از خداوند منان خواستاریم و از سرکار خانم طاهرزاده و شوهر محترمش و حاج مدلل و حاج عبدالله عثمانی و 
​​دکتر پیام یوسفی تشکر و برای آنها آرزوی توفیق داریم.
 
انتهای پیام/